Ποια τα κίνητρα πίσω από τη διάσωση μιας τράπεζας;H

Έχοντας πιθανότατα διαβάσει κανείς πολλά πράγματα σχετικά με το πως και υπό ποιες προϋποθέσεις πραγματοποιείται η διάσωση μιας τράπεζας, είναι πολύ πιθανό να του δημιουργηθεί η απορία, γιατί τελικά να μας ενδιαφέρει αν μια τράπεζα θα διασωθεί η όχι; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό, σύμφωνα τουλάχιστον με την οικονομική επιστήμη, δίνεται στη συνέχεια.

Αν μια τράπεζα δε διασωθεί και χρεοκοπήσει, τότε λόγω της υψηλής αλληλεξάρτησης που οι τράπεζες εμφανίζουν μεταξύ τους δεν είναι καθόλου απίθανο να ακολουθήσουν και άλλες πτωχεύσεις. Πιο συγκεκριμένα, όταν μία τράπεζα πτωχεύει και αθετήσει μία πληρωμή που όφειλε σε κάποια άλλη τράπεζα¹ (καθότι μέσω της διατραπεζικής αγοράς το φαινόμενο μία τράπεζα να έχει δανείσει σε μία άλλη δεν είναι σπάνιο), ενδέχεται και η δεύτερη αυτή τράπεζα να καταγράψει τέτοιες ζημίες που να την καταστήσουν και εκείνη αφερέγγυα.² Ακόμα όμως και αν δεν καταγραφούν μεγάλες ζημίες, μόνο και μόνο η ανησυχία που θα προκληθεί στους καταθέτες θα είναι αρκετά ικανή ώστε να δημιουργήσει προβλήματα ρευστότητας, οδηγώντας στο ίδιο αποτέλεσμα.² Αυτή η κατάσταση μάλιστα μπορεί να συνεχιστεί ως ντόμινο και να προκαλέσει κρίση σε όλες τις τράπεζες και άρα στο σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.²

Μία κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί, με τη σειρά της, να έχει πολλές και απρόβλεπτες συνέπειες. Κατ’ αρχάς υπάρχει άμεσος κίνδυνος καταγραφής ζημιών από όλους τους συναλλασσόμενους με πτωχευμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως μέτοχοι, δανειστές και καταθέτες, αλλά και από κατόχους περιουσιακών στοιχείων, όπως ακινήτων, των οποίων η αξία πιθανότατα έχει μειωθεί.³ Στη συνέχεια, η κρίση αυτή ενδέχεται να περάσει και στην πραγματική οικονομία. Άνθρωποι που έχουν προηγουμένως υποστεί ζημίες μειώνουν την κατανάλωση και άρα και τη ζήτηση προϊόντων, αναγκάζοντας τις επιχειρήσεις να μειώσουν την παραγωγή.³ Παράλληλα, με το χρηματοπιστωτικό σύστημα υπό κρίση, η όποια παροχή δανείων παύεται, δημιουργώντας πρόβλημα στις επιχειρήσεις που στηρίζονταν σε αυτά και παγώνοντας φυσικά τις επενδύσεις. Έτσι και η πραγματική οικονομία οδηγείται σταδιακά και εκείνη σε ύφεση.³

Και δυστυχώς, η ιστορία αυτή δεν τελειώνει εδώ. Αν μια χρηματοπιστωτική κρίση προκαλέσει μια ύφεση, η ύφεση μπορεί μετά να διογκώσει την κρίση.³ Οι προοπτικές της οικονομίας γίνονται όλο και χειρότερες και η αβεβαιότητα αυξάνεται. Έτσι η κατανάλωση μειώνεται περεταίρω, το εισόδημα των ανθρώπων πέφτει, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, το τραπεζικό σύστημα ασφυκτιά ακόμα περισσότερο και πάλι από την αρχή.³ Έτσι, μια χρηματοπιστωτική κρίση μπορεί να πυροδοτήσει ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και επιδείνωσης των χρηματοπιστωτικών προβλημάτων.³

Για το λόγο αυτό, μεταξύ οικονομολόγων και πολιτικών επικρατεί συχνά η άποψη πως είναι κρίμα ένα και μόνο γεγονός, όπως μια πτώχευση τράπεζας δηλαδή, να αφεθεί να οδηγήσει σε τόσα πολλά προβλήματα.⁴ Θεωρούν ότι θα πρέπει λοιπόν η πραγματοποίησή του να αποφευχθεί και αυτό θα γίνει με τη διάσωσή της τράπεζας⁴, είτε αυτή λέγεται ανακεφαλαιοποίηση (σε περίπτωση κεφαλαιακών προβλημάτων), είτε παροχή έκτακτων δανείων (σε περίπτωση προβλημάτων ρευστότητας).