Τελικά τι είναι καλύτερο, ο πληθωρισμός ή ο αποπληθωρισμός;H

«Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο αποπληθωρισμός θεωρείται χειρότερος από τον πληθωρισμό;». Αυτό είναι ένα συνηθισμένο ερώτημα που δέχομαι τελευταία από αναγνώστες. «Ο πληθωρισμός ανταμείβει τους δανειολήπτες και τιμωρεί τους δανειστές και όσους εξαρτώνται από σταθερά εισοδήματα. Ο αποπληθωρισμός κάνει το ακριβώς αντίστροφο. Κουράστηκα να ανήκω στην ομάδα που χάνει γιατί είμαι οικονόμος αντί να δανείζομαι για να δαπανώ», γράφει ο Στιβ Στάνεκ, 59 ετών.

Λοιπόν, Στιβ, η συνηθισμένη εξήγηση είναι ότι σε μια παρατεταμένη περίοδο πτωτικού πληθωρισμού οι λογικοί καταναλωτές θα αναβάλουν τις αγορές τους, διότι περιμένουν ότι στο μέλλον θα μπορέσουν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες φθηνότερα. Πράγμα που οδηγεί τις τιμές σε πτώση και την οικονομία σε ύφεση. Μόνο που ο Στιβ, μαζί με άλλους ανθρώπους, δεν πείθεται από αυτή τη θεωρία. «Αν περιμένεις πως οι τιμές των τροφίμων θα μειωθούν, σταματάς να τρως;» αναρωτιέται. «Αν περιμένεις ότι θα πέσουν οι τιμές των κατοικιών, θα μείνεις σε χαρτόκουτο; Αν περιμένεις πως θα μειωθούν οι τιμές των ρούχων, θα σταματήσεις να ντύνεσαι;».

Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε ο Στιβ να πεινάσει και να μείνει άστεγος, αλλά αυτό θα μπορούσε να συμβεί, σύμφωνα με όσα δείχνουν οι τελευταίες τιμές του πληθωρισμού ανά τον κόσμο. Σύμφωνα με τις οικονομικές θεωρίες, σύντομα θα μπορούσε να μειωθεί σοβαρά η καταναλωτική δαπάνη. Πώς συγκρίνεται αυτό με όσα πραγματικά συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο όταν επικρατήσει ο αποπληθωρισμός;

Ευτυχώς υπάρχει το παράδειγμα της Ισπανίας όπου οι τιμές του πληθωρισμού βρίσκονται κάτω από το μηδέν επί ένα εξάμηνο. Οπότε υποθέτει κανείς ότι μισός χρόνος αποπληθωρισμού έχει «σκοτώσει» τις καταναλωτικές δαπάνες, διότι οι πάντες περίμεναν οι τιμές να πέσουν ακόμη περισσότερο, σωστά; Λάθος, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ).

Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3,3% στη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2014 ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη σε ετήσια βάση από το 2007, αναφέρει η Deutsche Bank. Σύμφωνα με την τράπεζα, στη διάρκεια 200 ετών η ανάπτυξη σε 30 διαφορετικές χώρες ήταν ακριβώς η ίδια (1,6%) σε περιόδους με πληθωρισμό και με αποπληθωρισμό, οπότε δεν υπάρχει κάποιος λόγος να προτιμήσει κανείς τον πληθωρισμό από τον αρνητικό πληθωρισμό. Φαίνεται ότι η υποχώρηση των τιμών ενισχύει την αισιοδοξία των ανθρώπων αντί να τους προξενεί φόβο.

Στις ΗΠΑ η καταναλωτική εμπιστοσύνη αυξήθηκε τον Ιανουάριο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 ετών και στη Γερμανία στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 μηνών. Και εγώ δεν επέτρεψα στο ενδεχόμενο αποπληθωρισμού να περιορίσει τις αγορές μου. Τα Χριστούγεννα αγόρασα ένα iPad διότι αποφάσισα ότι είναι καλύτερο να αποκτήσω σήμερα το τάμπλετ μου αντί να περιμένω μερικούς μήνες ώστε να γλιτώσω μερικά δολάρια. Φαίνεται δε πως ανήκω στην πλειοψηφία, δεδομένου ότι οι αγορές υπολογιστών, τηλεοράσεων και καμερών τριπλασιάστηκαν στον ανεπτυγμένο κόσμο μεταξύ 1992-2010, ακριβώς διότι έγιναν φθηνότερα. Δεδομένης της τάσης που επικρατεί σε σχέση με τις τιμές καταναλωτή, φαίνεται πως θα ζήσουμε ένα οικονομικό πείραμα και ότι θα φανεί σύντομα τι θα συμβεί στην ανάπτυξη και στη συμπεριφορά των καταναλωτών όταν εδραιωθεί ο αποπληθωρισμός.

Παρ' όλα αυτά θα επιτρέψω στον Στιβ να πει τον τελευταίο λόγο: «Είμαι σίγουρος ότι ο αποπληθωρισμός θα προκαλέσει σημαντική αναταραχή, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι επί δεκαετίες η κυβερνητική πολιτική ενθάρρυνε τον δανεισμό αντί για την αποταμίευση, περιλαμβανομένων των ίδιων των κυβερνήσεων. Γι' αυτό σήμερα 100 δολάρια έχουν μικρότερη αγοραστική δύναμη απ' όση είχαν 20 δολάρια τη δεκαετία του 1970. Θα ήθελα τα χρήματα μου να έχουν μεγαλύτερη αξία, αντί για λιγότερη».

Πηγή: Η Καθημερινή

Πρώτη δημοσίευση (στην αγγλική γλώσσα): Bloomberg